АСАБЛІВАСЦІ АРГАНІЗАЦЫІ ЗДАРОЎЕЗБЕРАГАЛЬНАЙ
АДУКАЦЫЙНАГА ПРАЦЭСУ Ў ЛЕТНІ ПЕРЫЯД
Арганізацыя здароўезберагальнага адукацыйнага працэсу ў установах адукацыі ажыццяўляецца цэлы год з 1 верасня па 31 жніўня.
Падчас летніх канікул (з 1 чэрвеня па 31 жніўня) заняткі з выхаванцамі не праводзяцца.
Пры гэтым у адукацыйны працэс ўключаюцца мерапрыемствы фізкультурна-аздараўленчай і мастацка-эстэтычнай накіраванасці, якія праводзяцца з выхаванцамі штодня на вуліцы за выключэннем неспрыяльных метэаралагічных умоў (дождж, моцны вецер і інш.)
Мерапрыемствы фізкультурна-аздараўленчай накіраванасці ўключаюць:
- ранішнюю гімнастыку;
- рухомыя гульні і фізічныя практыкаванні на першай і другой прагулках;
- фізкультурныя забавы,
- фізкультурныя святы,
- дні здароўя;
- самастойная рухальная дзейнасць выхаванецаў.
Яны накіраваны:
- на ўзбагачэнне і назапашванне рухальнага вопыту выхаванцаў;
- замацаванне і ўдасканаленне асноўных відаў рухаў (хада,
бег, скачкі, кіданне, лоўля, кіданне, поўзанне, лажанне, раўнавагу; - развіццё фізічных якасцяў (сіла, шпаркасць, спрыт, цягавітасць,
гнуткасць); - авалоданне тэхнікай спартыўных практыкаванняў (катанне на ровары, самакаце, плаванне), элементаў спартыўных гульнях (баскетбол, футбол, тэніс, бадмінтон) за кошт аптымальнага варыятыўнага прымянення прадметна-развіццёвага асяроддзя, адэкватнай ўзросту і здольнасцях выхаванцаў і інш.
У змест ранішняй гімнастыкі з улікам узроставых асаблівасцяў выхаванцаў могуць быць уключаны:
- комплекс агульнаразвіццёвых практыкаванняў;
- абгульванне сюжэту;
- 3-4 рухомыя гульні;
- фізічныя практыкаванні з выкарыстаннем паласы перашкод, найпростых трэнажораў;
- аздараўленчы бег на пляцоўцы (стадыён);
- элементы рытмічнай гімнастыкі, танцавальныя рухі, карагоды і інш.
Планаванне і правядзенне рухомых гульняў і фізічных практыкаванняў на першай і другой прагулках ажыццяўляецца з улікам узроставых і індывідуальных магчымасцяў выхаванцаў, здольнасцяў і патрэб.
Магчыма выкарыстанне наступных варыянтаў іх правядзення:
- комплекс рухомых гульняў (2-3 гульні) рознай рухомасці
(малой, сярэдняй, высокай); - фізічных практыкаванняў з пэўнай накіраванасцю (у тым ліку сюжэтнай):
Прафілактыка парушэнняў паставы і плоскаступнёвасці;
- развіццё каардынацыйных здольнасцяў;
- развіццё (удасканаленне) фізічных якасцяў;
- удасканаленне рухальных уменняў і навыкаў (выкананне знаёмых рухаў у новых спалучэннях, з незвычайных зыходных становішчах, у незвычайных умовах і інш.);
- спартыўныя практыкаванні і элементы спартыўных гульняў;
- гульні з элементамі спартыўнага арыентавання;
- комплекс рухомых гульняў (2-3 гульні), у тым ліку беларускіх
народных гульняў, рознай рухомасці і з рознымі відамі асноўных
рухаў, якія развіваюць творчую актыўнасць і самастойнасць
выхаванцаў, фізічныя, маральна-валявыя якасці, інтэлектуальныя здольнасці.
Фізкультурныя забавы, фізкультурныя святы, дні здароўя, як формы калектыўнага, дзейнага адпачынку, комплексна вырашаюць аздараўленчыя, адукацыйныя і выхаваўчыя задачы, спрыяць развіццё
ля выхаванец уменне творча выкарыстоўваць рухальны вопыт ва ўмовах эмацыйных зносін з аднагодкамі, падахвочваюць кожнага дзіцяці да максімальнага праяўлення сваіх здольнасцяў, аказваюць агульнаўмацавальнае і аздараўленчае ўздзеянне на арганізм.
Тэматыка мерапрыемства фізкультурна-аздараўленчай накіраванасці павінна адлюстроўваць спецыфіку летняга перыяду.
Самастойная рухальная дзейнасць з’яўляецца адным са структурных кампанентаў рухальнага рэжыму ў установе адукацыя. Яна спрыяе праяве дзіцем ўзроўню сваіх рухальных, гульнявых, камунікатыўных уменняў ў найбольшай ступені.
Самастойная рухальная дзейнасць узнікае па ініцыятыве дзіцяці і праходзіць пад наглядам дарослага пры яго ускосным кіраўніцтве. Дзеля яе разнастайнасці ў летні перыяд неабходна стварэнне наступных умоў:
- уключэньне ў распарадак дня час на самастойны рухальную дзейнасць выхаванца (раніцай, пасля сняданку, на першай прагулцы, пасля сну, на другі прагулцы);
- забеспячэнне неабходны спартыўны інвентар (абсталяванне) дзеля выканання выхаванцамі фізічных практыкаванняў на паветры;
- прадастаўленне дастатковага месца для рухаў выхаванцаў, выканання імі фізічных практыкаванняў;
- індывідуалізацыя (дыферэнцыяцыя) фізічных практыкаванняў для кожнага канкрэтнага дзіцяці, групы выхаванцаў.
Пры арганізацыі і правядзенні мерапрыемстваў фізкультурна-аздараўленчай накіраванасці павінен выконвацца індывідуальна-
дыферэнцыраваны падыход з улікам: фізічнай падрыхтаванасці выхаванцаў (развіццё рухальных уменняў і навыкаў, фізічных якасцяў, рухальных здольнасцяў (каардынацыйныя, хуткасна-сілавыя, сілавыя).
Так, заданні для выхаванцаў, якія маюць высокія паказчыкі фізічнай падрыхтаванасці, павінны быць накіраваны на удасканаленне і далейшае развіццё рухальных здольнасцяў (выкананне знаёмых практыкаванняў у новых спалучэннях, з новага зыходнага становішча, у новых умовах і інш.).
Пры выкананні выхаванцамі з нізкімі паказчыкамі фізічнай падрыхтаванасці заданняў (гульня, гульнявое практыкаванне і пр.) неабходна акцэнтаваць увагу на тэхніку выканання дзецьмі асноўных відаў рухаў, узроўні рухальнай актыўнасці выхаванцаў (гіперрухомыя, маларухомыя, аптымальна рухомыя дзеці);
Дзеля гіперрухомых выхаванцаў падбірацца заданні, якія патрабуюць стрыманасці, дакладнасці рухальных дзеянняў (напрыклад, розныя віды кідання, лоўлі і кідання і інш.), якія забяспечваюць чаргаванне інтэнсіўных рухаў з менш інтэнсіўнымі.
У мэтах фарміравання ў маларухомых выхаванцаў цікавасці да рухаў
неабходна прыцягваць іх да ўдзелу ў спартыўных практыкаваннях,
рухомых гульнях, у якіх асноўнымі рухамі з’яўляюцца бег, скачкі. Мэтазгодна і эфектыўна выкарыстанне спартыўнага інвентару, абсталявання, цацак, актывізуюць рухальную актыўнасць такіх дзяцей (напрыклад, мячы, скакалкі, батуты, спартыўныя трэнажоры, ровары, самакаты і інш.), стану здароўя выхаванцаў (асноўная, падрыхтоўчая,
спецыяльныя медыцынскія групы, групы лячэбнай фізічнай культуры); пола выхаванцаў (дзяўчынкі, хлопчыкі).
Для развіцця навыкаў здаровага ладу жыцця, развіцця ў выхаванцаў агульнай вынослівасці, хуткасных, хуткасна-сілавых і агульных каардынацыйных здольнасцяў, гнуткасці, а таксама навучанню
дзяцей арыентоўцы на мясцовасці і інш.
У мерапрыемствы фізкультурна-аздараўленчай накіраванасці з дзецьмі ва ўзросце ад 6 да 7 гадоў ўключаюць розныя формы арганізацыі пешага турызму (экскурсіі, прагулкі, пешаходныя (турысцкія) прагулкі і інш.).
Улічваючы значны пазнавальны патэнцыял экскурсій і прагулак у рамках іх правядзення неабходна таксама
- фарміраваць у дзяцей ўяўленні аб родным краі, славутасцях роднага гарада (вёскі), сталіцы Рэспублікі Беларусь, раслінах і жывёлах бліжэйшага акружэння, прыродных сімвалах нашай краіны (хвоя, зубр, бусел, кветка васілёк, лен, канюшына і інш.),
- выхоўваць маральнае, эмацыйна-станоўчае стаўленне да прыроды, адказнасць за стан прыроды бліжэйшага акружэння і інш.
Аганізацыя экскурсій (прагулак) за мяжы ўстановы адукацыі ажыццяўляецца ў мэтах фарміравання аб’ектыўнага адносіны да гістарычнага мінулага, захаванню і ўмацаванню адзінства нашага народа, павагі да культурна-гістарычнага і прыроднай спадчыны.
Рашэнне вышэйназваны і іншы задача годзе найбольш эфектыўны пры наведваньне славутасьць сталіца, гарадоў Рэспублікі Беларусь, скульптурна-архітэктурных аб’ектаў, збудаванняў, запаведнікаў, паркаў, сквераў і пр.
Патрабаванні па забеспячэнні бяспекі навучэнцаў пры арганізацыі і правядзенні экскурсіі (іншых мерапрыемстваў, якія праводзяцца за
тэрыторыя установа адукацыя), наяўнасць і вядзеньне адпаведнай дакументацыі вызначаны правіламі бяспекі арганізацыя адукацыйны
працэс пры рэалізацыя адукацыйнай праграмы дашкольнай адукацыі, Правіламі бяспекі пры арганізацыі адукацыйнага працэсу, арганізацыі
выхаваўчага працэсу пры рэалізацыі адукацыйных праграм спецыяльнай адукацыі (пастанова Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь ад 3 жніўня 2022 г. № 227).
Важным сродкам умацавання здароўя выхаванцаў з’яўляецца калі яно арганічна ўключана ў комплекс розны мерапрыемства фізкультурна-аздараўленчайнаправленности і ўяўляе сабой пэўную сістэму, простую
у выкананні і якая адказвае індывідуальным асаблівасцям здароўя і
развіцця дзяцей.
Метады загартоўвання з улікам узросту выхаванцаў неабходна уключаць ў кампаненты распарадка дня, выкарыстоўваць натуральныя прыродныя фактары (паветра, ваду, рассеяныя прамяні сонца):
штодзённыя аздараўленчыя прагулкі (не радзей двух разоў на дзень
агульнай працягласцю не менш за 3 ч 20 мін – 4 ч у залежнасці
ад рэжыму ўстановы адукацыі, узросту навучэнцаў); дзённы (начны) сон пры адкрытых фортках (пазбягаць скразнякоў); хада басанож па траве, пяску; фізічныя практыкаванні ў праветраным памяшканні і на паветры у палегчанай, не саромеліся руху вопратцы; умыванне на працягу дня, у тым ліку прахалоднай вадой, паласканне рота вадой пакаёвай тэмпературы пасля кожнага прыёму ежы, гульні з вадой;
індывідуальнае гартаванне ў сям’і і інш.
Мерапрыемствы мастацка-эстэтычнай накіраванасці уключаюць:
- выяўленчую дзейнасць выхаванцаў (маляванне, лепка, аплікацыя, канструяванне, дзіцячы дызайн);
- музычную дзейнасць выхаванцаў (забава, свята);
- азнаямленне з творамі мастацкай літаратуры і фальклору.